A Reflection on the Relationship between Moral Philosophy and Adam Smith’s Economics: A Discussion on the Foundations of Islamic Economics

Document Type : research

Author

Assistant Professor, Department of Social Sciences, Razavi University of Islamic Sciences, Mashhad, Iran

Abstract

Adam Smith, in The Theory of Moral Sentiments and The Wealth of Nations, presents a novel approach to the intersection of moral philosophy and economics. By emphasizing concepts such as empathy, the imaginative faculty, and the impartial spectator, Smith lays the philosophical foundations of his economic thought. Unlike Aristotle and Aquinas, who distinguish sharply between human passions and reason or the divine, Smith and his predecessor David Hume locate the basis of morality within the realm of imagination and sympathy. Although this perspective rejects the notion of intrinsic moral good and evil, it offers a distinctive ethical framework. John Milbank’s theological critique of Smith’s secular moral philosophy, alongside Mulla Sadra’s concept of imaginal abstraction (تجرد مثالی) within his Transcendent Wisdom (حکمت متعالیه), provides a potential solution to overcome this divide. Mulla Sadra’s imaginal abstraction is accessible to all humans and preserves the idea of inherent moral values. This integrated approach can serve as a moral foundation for Islamic economics. Nonetheless, developing a practical operational model based on these philosophical insights requires further research.
 

Keywords

References

  1. ابن‌سینا، حسین بن عبدالله. (1375). الاشارات و تنبیهات، شرح خواجه نصیرالدین طوسی. قم: نشرالبلاغه.
  2. اسمیت، آدام. (1357). ثروت ملل. ترجمۀ سیروس ابراهیم‌زاده. تهران: نشر پیام.
  3. باتلر، ایمون. (1400). تحلیل کتاب ثروت ملل و نظریۀ عواطف اخلاقی. تهران: انتشارات سایان استارگان.
  4. پیک‌حرفه، شیرزاد. (1391). «اسمیتی که نمی‌شناسیم/ موج جدید احیای آدام اسمیت و ارائۀ تصویری تازه از اندیشه‌های او بر پایۀ کتاب نظریۀ عواطف اخلاقی». کتاب ماه فلسفه، 65، 69-72.
  5. توسلی، محمود؛ رستمیان، علی. (1401). بازخوانی روشنگرانۀ منظومۀ فکری آدام اسمیت. قم: دانشگاه مفید.
  6. جوادی آملی، عبدالله. (1381). نسبت دین و دنیا. قم: اسراء.
  7. خمینی، روح‌الله. (1368). صحیفۀ امام خمینی (ره). تهران: موسسۀ تنظم و نشر آثار امام خمینی (ره).
  8. خمینی، روح‌الله. (1391). شرح جنود عقل و جهل. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
  9. صدرالمتألهین شیرازی، محمدبن ابراهیم. (1363). مفاتیح‌الغیب. مقدمه و تصحیح محمد خواجوی. تهران: موسسۀ تحقیقات فرهنگی.
  10. صدرالمتألهین شیرازی، محمدبن ابراهیم. (1381). المبدأ و المعاد (ج2). تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
  11. صدرالمتألهین شیرازی، محمدبن ابراهیم. (1410ق). الحکمه‌المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  12. طباطبائی، سیدمحمدحسین. (1417ق). المیزان فی تفسیرالقرآن (ج1 و 10). قم: دفتر نشر انتشارات اسلامی جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
  13. عبودیت، عبدالرسول. (1391). نظام حکمت صدرایی (جلد سوم: انسان‌شناسی). قم: موسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
  14. علامه فلسفی، احمد. (1399). آدام اسمیت. تهران: انتشارات فراروان‌شناسی.
  15. فیض‌کاشانی، ملامحسن. (1384). محجة‌البیضاء فی تذهیب الاحیاء. قم: انتشارات حسنین.
  16. کاپلستون، فردریک. (1373). تاریخ فلسفه (جلد یکم: یونان و روم). ترجمۀ سیدجلال‌الدین مجتبوی. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی و سروش.
  17. کاپلستون، فردریک. (1382). تاریخ فلسفه (جلد پنجم: فیلسوفان انگلیسی از هابز تا هیوم). ترجمۀ امیرجلال‌الدین اعلم. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی و سروش.
  18. کاپلستون، فردریک. (1388). تاریخ فلسفه (جلد دوم: فلسفۀ قرون وسطا، از آگوستینوس تا اسکوتوس). ترجمۀ ابراهیم دادجو. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی و سروش.
  19. کربن، هانری. (1372). «عالم مثال». ترجمۀ سیدمحمد آوینی. نامۀ فرهنگ، 2(2-3) و 10-11، 267.
  20. مطهری، مرتضی. (1395). فلسفۀ اخلاق. قم: انتشارات صدرا.
  21. میلبنک، جان. (1396). الهیئت و نظریۀ اجتماعی. ترجمۀ شهناز مسمی‌پرست. تهران: انتشارات ترجمان علوم انسانی.
  22. نراقی، احمدبن محمدمهدی. (1389). معراج السعاده. قم: انتشارات طوبای محبت.
  23. وینستین، جک راسل. (1392). زندگی و اندیشه‌های آدام اسمیت. ترجمۀ شیرزاد پیک‌حرفه.
  24. هرتسک، لیزا. (1402). اختراع بازار. ترجمۀ مصطفی زالی. تهران: انتشارات ترجمان علوم انسانی.
  25. همایون کاتوزیان، محمدعلی. (1399). آدام اسمیت و ثروت ملل. تهران: انتشارات امیرکبیر.
  26. Aquinas, T. (1984). The Summa Theologica of St. Thomas Aquinas (Five Volumes). Christian Classics.
  27. (2015). The Nicomachean Ethics of Aristotle. A&D Books.
  28. Hume, D. (1951). A Treatise of Human Nature. Ed. by A. Selby-Bigge. Oxford.
  29. Hume, D. (1952). Enquiries Concerning the Human understanding and Concerning the principle of Morals. Ed. by A. Selby-Bigge. Oxford.
  30. Smith, A. (1977). An Inquiry into the Nature and Causes of The Wealth of Nations. Ed. by Edwin Cannan. University of Chicago Press.
  31. Smith, A. (1984). The Theory of Moral Sentiments. Ed. by D. D. Raphael and A. L. Macfie. Liberty Fund.
  32. Voegelin, E. (1999). History of political Ideas (vol.7: The New Order and Last Orientation). Ed. by Jurgen Gebhardt. University of Missouri Press.
The Doctrines of Islamic Economics
Volume 1, Issue 2
July 2025
Pages 179-209

Files

Share

How to cite

Statistics