شمولیت مالی دیجیتالی؛ ضرورتی اجتناب‌ناپذیر در مالی اسلامی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشــیار ، گــروه مالــی، دانشــکده بــازار و کســب و کار ، واحــد کــرج، دانشــگاه آزاد اسلــامی، کــرج، ایــران.

2 اسـتادیار، گـروه مالـی، دانشـکده بـازار و کسـب و کار ، واحـد کـرج، دانشـگاه آزاد اسلـامی، کـرج، ایـران

چکیده

یک مسئله در سیاست جهانی، فقدان فرصت برای دسترسی به خدمات مالی توسط گروه‌های آسیب‌پذیر و نیازمند است که منجر به تبدیل شدن موضوع شمولیت مالی (فراگیری مالی) به یک نگرانی جهانی شده. یافتن یک مدل خدمات مالی نوآورانه برای فقرا، یک چالش فوری است. شمولیت مالی عامل مهمی برای فقر محسوب می‌شود، زیرا افراد کم‌درآمد اکنون می‌توانند با افزایش رشد اقتصادی از خدمات مالی برخوردار شوند. برخی از کشورها پیشرفت چشمگیری در سیستم مالی، از جمله امور بانکی و صنعت بیمه داشتند و با دستیابی به خدمات مالی دیجیتال توانستند در مرکز طرح‌های مشارکت مالی قرار بگیرند. مدل‌های شمولیت مالی شامل خدمات سیار و سایر خدمات مالی دیجیتال می‌توانند از رشد اقتصادی و دستیابی به اهداف توسعه‌ای حمایت کنند و به‌ویژه در کشورهای درحال‌توسعه، با ایجاد اشتغال، افزایش بهره‌وری کسب‌وکار و کارآفرینی و کمک به اقتصاد، یکی از محرک‌های اصلی رشد اقتصادی معرفی شده است. فناوری‌های دیجیتال می‌توانند به طور قابل‌توجهی محرومیت مالی را کاهش و به طور خاص از طریق فین‌تک (فناوری مالی)، شمولیت مالی را آسان‌تر نمایند تا به میلیون‌ها نفر کمک کنند از فقر خارج شوند. با توجه به موارد فوق، کماکان بسیاری از کشورهای اسلامی از جمله کشور ایران برای دستیابی به بخش‌های بزرگی از جمعیت بدون بانک و همچنین خدمات فناوری بیمه خود با چالش‌هایی مواجه هستند، در حالی که کشور ایران در بین کشورهای آسیایی و حتی بیشتر کشورهای اروپایی وضعیت مناسبی دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Digital Financial Inclusion: An Imperative in Islamic Financel

نویسندگان [English]

  • Seyed fakhreddin Fakhrhosseini 1
  • meysam kaviani 2
1 Associate Professor, Department of Market and Business, Ka.C, Islamic Azad University, Karaj, Iran
2 Assistant Professor, Department of Market and Business, Ka.C, Islamic Azad University, Karaj, Iran
چکیده [English]

One of the foremost challenges in global policy is the lack of financial-service access for vulnerable and needy groups, which has elevated financial inclusion to a worldwide concern. Designing innovative financial-service models for the poor remains a pressing challenge, and financial inclusion is now recognized as a key driver of poverty alleviation, enabling low-income individuals to participate and benefit from economic growth. Several countries have achieved notable progress in their financial systems, including banking and insurance, and by rolling out digital financial services they have assumed central roles in financial-inclusion initiatives. Models of financial inclusion such as mobile money and other digital financial services can underpin economic growth and support developmental goals. In developing countries these models act as primary engines of growth by creating employment, boosting business productivity, and fostering entrepreneurship. Digital technologies can markedly reduce financial exclusion and, especially through financial technology (fintech), make inclusion more accessible, helping millions to lift themselves out of poverty. Despite these advances, many Islamic nations, including Iran, still confront challenges in extending banking services to large unbanked populations and in deploying digital insurance technologies, even though Iran ranks favorably among Asian and many European countries in this regard.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic Financial
  • digital services
  • financial inclusion

مراجع

  1. رحیم‌زاده، فرزاد؛ شکوهی‌فرد، سیامک؛ هاتف حاضری، نیری. (1401). اثر فساد بر شمولیت مالی (کاربرد رهیافت گشتاورهای تعمیم‌یافته سیستمی). مدل‌سازی اقتصادی، 16(57)، 33-48.
  2. رحیم‌زاده، فرزاد؛ جمالی، جلال؛ افتخارپور، سارا. (1401). سنجش اثرات شمولیت مالی بر ثبات مالی در ایران و کشورهای منتخب اسلامی. فصلنامه برنامه‌ریزی و بودجه، 27(4)، 133-152.
  3. سموعی، عباس؛ حسنوند، داریوش؛ خوچیانی، رامین؛ زاهد غروی، مهدی. (1399). مدل‌سازی فراگیری مالی و اثرات آستانه‌ای آن بر رشد اقتصادی کشورهای عضو اوپک (رگرسیون پانل آستانه‌ای). اقتصاد کاربردی، 10، 65-78.
  4. کاویانی، میثم؛ فخرحسینی، سید فخرالدین. (1402). تأثیر افشای فراگیر مالی بر عملکرد بانک‌ها: نقش تعدیلی رقابت بازار و ساختار مالکیت. پژوهش‌های راهبردی بودجه و مالیه، 4(3)، 107-131.
  5. مجموعه گزارش‌های چندبعدی فقر استفاده از خدمات مالی در ایران (با تأکید بر شمولیت مالی). وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، معاونت رفاه اجتماعی، دفتر مطالعات رفاه اجتماعی، تابستان 1400.
  6. مهدوی‌پناه، حسن؛ خلیلی عراقی، مریم؛ منتظر، مهدی؛ وکیلی‌فرد، حمیدرضا. (1402). تحلیل تأثیر فین‌تک بر شمول مالی در ایران. فصلنامه علمی پژوهشی دانش سرمایه‌گذاری، 13(3)، 567-587.
  7. رضازاده، علی؛ مریدیان، علی؛ هواس بیگی، فاطمه. (1402). تأثیر شمول مالی بر رشد اقتصادی در کشورهای منطقه با تأکید بر نقش اقتصاد سایه. پژوهش‌های رشد و توسعۀ اقتصادی، 13(53)، 53-76.
  8. پرندین، کاوه؛ رحمانیان کوشککی، عبدالرسول؛ بلوچ، محمد. (1402). نقش مسئولیت اجتماعی بر عملکرد، ثبات و شمول مالی در بخش بانکداری. نشریۀ اقتصاد و بانکداری اسلامی، 12(45)، 365-395.
  9. Ahamed, M. M., & Mallick, S. K. (2019). Is financial inclusion good for bank stability? International evidence. Journal of Economic Behavior and Organization, 157, 403-427.
  10. Allen, F., Demirgüç-Kunt, A., Klapper, L., & Peria, M. S. M. (2016). The foundations of financial and Financial Technology on Effectiveness of The Indonesian Monetary Policy. Business: Theory and Practice, 21(1), 230-243.
  11. Bachas, P., Gertler, P., Higgins, S., & Seira, E. (2018). Digital financial services go a long way: Transaction costs and financial inclusion. AEA Papers and Proceedings, 108, 444-448.
  12. Banna, H., & Alam, M. R. (2021). Is digital financial inclusion good for bank stability and sustainable economic development? Evidence from emerging Asia. ADBI Working Paper Series, 1242.
  13. Barr, M. S., Kumar, A., & Litan, R. E. (Eds.). (2007). Building inclusive financial systems: A framework for financial access. Brookings Institution Press.
  14. Bongomin, G. O. C., Munene, J. C., Ntayi, J. M., & Malinga, C. A. (2018). Financial intermediation and financial inclusion of the poor: Testing the moderating role of institutional pillars in rural Uganda. International Journal of Ethics and Systems, 34(2), 146-165.
  15. Demirgüç-Kunt, A., Klapper, L., & Randall, D. (2013). Islamic finance and financial inclusion: Measuring use of and demand for formal financial services among Muslim adults. The World Bank.
  16. Demirgüç-Kunt, A., Klapper, L., Singer, D., & Van Oudheusden, P. (2015). The Global Findex Database 2014: Measuring Financial Inclusion Around the World. The World Bank.
  17. Manyika, J., Lund, S., Singer, M., White, O., & Berry, C. (2016). Digital finance for all: Powering inclusive growth in emerging economies. McKinsey Global Institute.
  18. Naceur, S. B., Barajas, A., & Massara, A. (2015). Can Islamic banking increase financial inclusion? IMF Working Paper, 15/31.
  19. Sahay, R., Čihák, M., N’Diaye, P., Barajas, A., Mitra, S., Kyobe, A., Mooi, Y. N., & Yousefi, S. R. (2015). Financial Inclusion: Can it Meet Multiple Macroeconomic Goals? IMF Working Paper, 15/17.
  20. World Bank. (2016). FinTech and Financial Inclusion. The World Bank.
  21. World Bank. (2021). Defying Predictions, Remittance Flows Remain Strong During COVID-19 Crisis. Press Release, May 12, 2021. The World Bank.
آموزه های اقتصاد اسلامی
دوره 1، شماره 2
تیر 1404
صفحه 233-266

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار